Genel Psikiyatrik Muayene
Çocuk ve ergenlerde psikiyatrik muayene; başvuru nedeni olan şikâyetlerin değerlendirildiği ve gelişimsel sürecin gözden geçirildiği ayrıntılı bir görüşmedir. Bu görüşme bireyin bilinç, yönelim, algı, bellek, zekâ, yargılama, iletişim ve gerçeği değerlendirme yetisi gibi işlevlerinin değerlendirilmesi ile başlar. Psikiyatrik rahatsızlıklar açısından ayrıntılı aile öyküsü, genel tıbbi rahatsızlıklar ve soruna zemin hazırlayabilecek sosyal süreçler ayrıntılı olarak ele alınır. Çocuk veya ergenle yapılan psikiyatrik görüşme ve muayeneye ek olarak gerekli durumlarda psikometrik testler ve laboratuvar yöntemleri uygulanması gerekebilir, ilgili diğer branşlardan konsültasyon istenebilir.
Ebeveyn Danışmanlığı
Çocukluk döneminde zihinsel olarak sağlıklı olmak, gelişimsel ve duygusal dönüm noktalarına ulaşmayı ve sağlıklı sosyal becerileri öğrenmeyi ve sorun yaşadığında nasıl başa çıkılacağını içerir. Zihinsel olarak sağlıklı çocukların olumlu bir yaşam kalitesine sahip olma ve evde, okulda ve sosyal yaşantısında daha iyi işlev görme olasılıkları daha yüksektir.
Ebeveyn Danışmanlığı; hamilelik, bebeklik, çocukluk ve ergenlik döneminde çocuklarınızı sağlıklı bir biçimde yetiştirmenize yardımcı olan danışmanlık türüdür. Aile ile çocuk eşliğinde yapılan bu görüşmeler çocuğun karşılanması gereken ihtiyaçları, çocuğun gelişim özellikleri, ebeveyn tutumlarındaki olumlu ve olumsuz davranışları ayırt etme, çocuğun yaşına uygun gelişiminin sağlıklı bir şekilde ilerleyip ilerlemediğini tespit etme amaçlı yapılır. Bir diğer deyişle duygusal sağlığı yerinde olan çocuklar yetiştirmek için sağlıklı, işlevsel ebeveynlik becerileri konularında verilen danışmanlık hizmetidir. Çoğu zaman çocuklarda yaşanan problemlerin kaynağında işlevsel olmayan ebeveyn özellikleri yatabilmektedir. Problemlerin içinde çok kalındığında, anne baba kendisini dışarıdan göremeyebilir. Ebeveynlerin kendi anne babalarından getirdiği ebeveynlik becerilerinin de bazıları işlevsizdir. Bunları fark etmek ve değiştirmek çocuklarla olumlu ve iyi ilişki kurabilmek için çok önemlidir. Ebeveyn danışmanlığının ana amacı sorunlara ve krizlere erken müdahale edip önlemler almaktır.
Psikofarmakolojik Müdahaleler
Çocuğun veya gencin psikiyatrik görüşme sonrasında klinisyenin kanaati neticesinde gerekli ilaç veya ilaç grupları başlanabilmektedir. Psikiyatride bazı hastalık gruplarında tedavi protokolüne bakıldığında ilaç tedavisi ilk sırada yer almaktadır. Çocuğunuzun tanısı ve hastalık düzeyine göre doktorunuz hastanıza en uygun yöntemi belirleyecektir. Psikiyatrik ilaçların da her ilaç grubu gibi belli başlı etki ve yan etkileri bulunmaktadır. Görüşme esnasında tüm olası yan etkiler hakkında hekiminiz sizi bilgilendirecektir. Beklenmedik bir etki ile karşılaştığınızda hekiminize bu konu hakkında bilgi vermeniz önem arz etmektedir. Yine tedavi sonlandırma konusunda hekim kontrolünde bu kararı uygulamak en doğru yaklaşım olacaktır.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Günümüzde en yaygın kullanılan psikoterapi türlerinden olup, kısa süreli ve sorun odaklı bir yöntemdir. 1960’lı yıllarda Aaron Beck tarafından geliştirilen Bilişsel Terapi, düşüncenin ruhsal bozukluklarda ne şekilde etkili olduğunu açıklamaya çalışmıştır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT) de amaç, kişinin olumsuz ve işlevsel olmayan düşüncelerini yeniden şekillendirerek, yerine gerçekçi ve olumlu düşünce biçimleri koymaktır. Bu şekilde kişinin duygu ve davranışlarının değişmesi sağlanır.
BDT iki temel ilkeye dayanır:
1. Bilişlerimiz, duygu ve davranışlarımız üzerinde etkilidir.
2. Davranışlarımız, düşünce şeklimizi ve duygularımızı etkiler.
Bu nedenle BDT, bireylerin olayları algılama, yorumlama ve anlam yükleme şekilleriyle ilgilenerek, yanlış algıları, yanlış yorumlamaları, işlevsel olmayan otomatik düşünceleri değiştirmeye odaklanır.
Birey içsel süreçlerinin bir kısmını farkında olmasa bile, terapi desteği ile oluşan bilinçli çabayla, bunların bir kısmına ulaşabilir, farkına varabilir.
Oyun Terapisi
Oyun terapisi, özellikle çocuklarda görülen ruhsal rahatsızlıkların ve davranış bozukluklarının, bu alanda eğitim almış uzmanlarca, oyun ya da oyuncaklar yolu ile tedavi edilmesi ve iyileştirilmesidir.
Oyun terapisti çocuğun kurduğu oyundan yola çıkarak çocuğun iç dünyasını anlayabilir. Daha açık bir şekilde ifade edecek olursak, çocuklar yaşadıkları olumlu ya da olumsuz her deneyimi ve duyguyu oyun içinde açık bir şekilde ifade etme olanağı bulduğunda, kendi sorunlarını kendi yollarıyla çözebilme becerisi geliştirirler. Gerçek dünyada çözemedikleri duygu, düşünce ya da davranışları oyunda ele alırlar. Terapist; çocuğun aile ilişkileri, arkadaş ilişkileri, kardeş ilişkileri gibi birçok konuda bilgiye ulaşabilir, çocuğun içinde bulunduğu duygudurumu gözleme fırsatı yakalar. Oyun terapisi, çocukta davranış değişikliği ile beraber sosyal ve duygusal anlamda gelişim ve genel iyi oluş halini de destekler.
Çocuk ve terapistin güven ilişkisine dayalı bu süreç için oyun terapisinde oda ve oyuncaklar da özel olarak tasarlanmıştır. Her biri birbirinden farklı anlamlar taşıyan oyuncaklar, oyunda çocuğun günlük hayatta ifade etmekte zorlandığı duyguları özgürce ifade edebilmesine aracı olur. Çocuk kurduğu oyunda metaforlar ve hikayeler üzerinden kendi hikayesini şifalandırır.
Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)
Kabul ve kararlılık kısacası ACT terapi bilişsel davranışçı terapi modelinin üzerinden geliştirilmiş yeni nesil-üçüncü dalga bir psikoterapi çeşididir. ACT yaşamdaki negatif durum, düşünce, duygu ve olayları öncelikle kabul etmeyi içerir. Yaşamımız içerisinde zaman zaman acı çekmek ve zorlanmak insanlar için doğal ve kaçınılmaz bir durumdur. İçgüdüsel olarak bu acı ve zorluklardan kaçmaya/kaçınmaya ya da deneyimlerimizi kontrol altına almaya çabalarız. Fakat bu içgüdünün peşinden gitmek her zaman bizim yararımıza olmayabilir. Kabul ve Kararlılık terapisi, doğal olarak deneyimlediğimiz bu zorlayıcı durumları kabul etmeye ve bireyleri sağlıklı, yapıcı, değerleri doğrultusunda ilerlemeye yönelik aktivite ve alışkanlıklar kazanmaya teşvik eder.
Bilişsel davranışçı terapiden farklı olarak kabullenme ve kararlılık terapisinin amacı rahatsızlık veren içsel deneyimlerin sıklığının ve yoğunluğunun azaltılmasından ziyade kişilerin bu deneyimlerini kontrol etme çabalarını azaltmak, yaşamlarına anlam katan ve pozitif duygularını arttıran aktiviteler eklemektir. Eklenen bu aktiviteler bireylerin kişisel değerleriyle paralel olacak şekilde danışan ve terapist iş birliği içerisinde belirlenir. Terapistler kişileri bu uygulamalar doğrultusunda destekleyerek terapi hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmayı amaçlar.
Moxo Dikkat Testi
MOXO dikkat ölçme testi çocuklar ve yetişkinler için geliştirilmiş (Attention-Deficit Hyperactivity Disorder) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısına yardımcı olan, bilgisayar üzerinden yapılan görsel ve işitsel çeldiricilerin olduğu “online” dikkat ölçme testidir. MOXO, dikkat eksikliği, zamanlama, dürtüsellik ve hiperaktivitenin objektif olarak ölçülmesini sağlayan bir testtir.
Çocuklarda dikkat testi (Moxo) 6-12 yaş arası çocuklar için bir performans testidir. 15 dakika sürer ve farklı durumlarda dikkat ile ilgili bilişsel yetenekleri yaş ve cinsiyet normlarına göre test eder. Matematiksel bir algoritmaya dayanan test, görsel ve işitsel arka plan girişimlerini birleştirerek çocuğun içinde bulunduğu doğal ortamı simüle eder ve net, doğru ve güvenilir sonuçlar verir.